خبرنگاران آشنایی با جشن های ایرانیان با یگانه پرچمداری نوروز - مجله پیامک

گاه شمار ایرانی و سیر تحول آن، بی گمان یکی از پیچیده ترین و بحث برانگیزترین مباحث ایران شناسی در سده گذشته بوده است. ایران، به دلیل موقعیت خاص سیاسی اش در منطقه، از سپیده دمان تاریخ تا به امروز در معرض تحولات بسیار؛ و از جمله در داد و ستد فرهنگی با اقوام و سرزمین های مجاور قرار داشته است.

گاه شماری هم که از پدیده های فرهنگی هر تمدن است، در ایران نیز در کنار بسیاری از پدیده های دیگر، تحولات فراوانی را از سر گذرانده است. به ویژه آنکه این مقوله در ایران، اگرچه در بسیاری جنبه ها متاثر از گاه شماری های اقوام دیگر بوده، ولی در گذر زمان ویژگی هایی یافته که آنرا پدیده ای خاص و کم نظیر ساخته است.

به همین سبب، و نیز به دلیل پیوند بسیار نزدیک و تنگاتنگ گاه شماری ایرانی با جشن های این سرزمین به ویژه جشن باستانی نوروز، پیش از طرح مباحث مربوط به جشن در ایران، باید تحولات گاه شماری ایرانی و پاره ای ویژگی های ممتاز آن مد نظر قرار گیرد. از جمله این ویژگی ها مقوله نام گذاری خاص برای هر روز و نامیدن آن روزها به نام ایزدی خاص تا به این واسطه مردم در آن روز به یاد او و صفت معینه او باشند و با ذکر آن صفات، کوشش نمایند تا صفات حسنه آن ایزد را در خود تجلی ببخشند.

با این کار در واقع مفاهیمی انتزاعی و تجلیات ایزدان که در نهایت حقیقتی واحد بودند، در جامعه و نزد مومنان تثبیت می شد و از سوی دیگر زمینه ای فراهم می آمد تا در مناسبت هایی خاص جشنی ویژه ایزدان مهم داشته باشند. (صص 12 و 13)

این برشی از کتاب جشن های ایرانیان به قلم عسکر بهرامی است که توسط دفتر نشر پژوهش های فرهنگی به چاپ رسیده است.

اهمیت گاه شمار ایرانی در رصد رسوم فرهنگی ایران و دنیا

روایت معین است؛ آنچه عسکر بهرامی کوشش نموده در بازتاب نوروز این جشن ملی با مخاطبان خود قسمت کند اتکا بر قوی ترین گاه شمار تاریخی است که حکیم عمر خیام بر ما ارزانی داشته و دنیا را به حیرت فروبرده است.

گاه شمار میلادی، قمری و سایر گاه شمارهای دیگر نیز همگی به استناد و متقن بودن گاه شمار تقویم خورشیدی نه تنها ایمان داشته و صحه گذاشته اند که در بسیاری از موارد نیز از آن تبعیت نموده اند. مانند اعتدال بهاره، مانند مهرگان یا جشن آبانگان، مانند آنچه در شب چله آن را پاس می داریم و مانند بسیاری دیگر از جشن ها و سرورهای ما ایرانیان که زلف یکان یکان، دل به دل و بندبند آن به زلف گاه شمار تقویم جلالی گره خورده است.

شراکت تمامی ایرانیان در جشن نورز فارغ از هر دین و آیینی

کتاب جشن های ایرانیان می کاود، می جوید و می یابد گران سنگ ترین، ماندگارترین و جریان سازترین جشن های باستانی ایرانیان را و در این بین قلم عسکر بهرامی طرفه عنایتی نیز به جشن ها و آیین هایی که امروز شکل موزه ای گرفته اند و دیگر آن حیات و دوام خود را ندارند داشته است. اما توجه اصلی قلم او در حوزه جشن های ایرانیان باستان از دیرباز تا به امروز است که هنوز به قوت خود باقیست، حیات و جریان دارند و بخشی از نبض فرهنگی ایران را در حافظه زنده خود حمل می نمایند.

بی هیچ تردیدی دراین میان منقاش قلم و محور پرگار بهرامی بر جشن نوروز به عنوان کهن ترین و البته زنده ترین جشن ایرانیان رقم خورده است. برای آشنایی با آنچه که در قامت ایران فرهنگی در رفتارهای آیینی ایرانیان باورمند به فرهنگ و تمدن نمود و تجلی دارد، دامنه گسترده ای از مخاطبان و تمامی ایرانیان را می توان در نظر گرفت.

پس دامنه مخاطبان این اثر نیز تمامی ایرانیان و پارسی زبانانی هستند که حتی ممکن است فارغ از آنکه خود به دینی دیگر چون هموطنان ارامنه ویا کلیمی کشورمان نیز در این دایره و دامنه باشند و تعریف شوند اما همگی آن ها نه تنها این عید باستانی و کهن آیین ملی ایران زمین را پاس می دارند که قدر می گذارند.

نوروز باستانی و فصل های متعدد جشن های باستانی ایرانیان همیشه در طول تاریخ حیات ژرف و کهن شان شاهد شراکت و حضور دیگر هم وطنانمان در چنین جشن های باستانی بوده است.

درست بر همین اساس است که می توان مدعی بود مطالعه کتاب جشن های ایرانیان به قلم بهرامی می تواند برای هر مخاطبی در معرفی جشن ها، آداب، رسوم و سنن ایرانی با موضوع یگانه پرچم دار آن یعنی نوروز، فصل و فضای متفاوتی را از این تعطیلات با خوانندگان این اثر قسمت کند.