سال جاری سه ماهواره ناهید 1، ظفر و پارس 1 در مدار قرار می گیرند - مجله پیامک

به گزارش گروه علمی و دانشگاهی خبرنگاران، مرتضی براری رئیس سازمان فضایی ایران به مناسب هفته دولت درباره اقدامات و برنامه های سازمان فضایی در دولت دوازدهم با تأکید بر اینکه در دولت دوازدهم سازمان فضایی سه محور اصلی را به عنوان اولویت خود تعریف نموده بود، گفت: محور نخست توسعه زیرساخت های فناوری های فضایی در بالادست صنعت فضایی، محور دوم توسعه کاربردهای فناوری فضایی در بخش پایین دست و محور سوم حفظ منافع جمهوری اسلامی در حوزه فضایی در مجامع بین المللی بوده است.

وی اضافه کرد: برای فعال کردن محورهای اول و دوم، کوشش داریم از ظرفیت های بخش خصوصی چه در توسعه بخش بالادست صنعت فضایی و چه در توسعه کاربردهای فناوری فضایی در بخش پایین دست این صنعت استفاده کنیم.

دغدغه سازمان فضایی تبدیل فناوری فضایی به صنعت است

رئیس سازمان فضایی با تأکید بر اینکه هر صنعت رو به رشد احتیاجمند وجود بازار است گفت: مهم ترین دغدغه ما در حوزه توسعه فناوری فضایی، تثبیت فناوری فضایی و تبدیل آن به صنعت است. به همین دلیل کوشش داریم که بستر لازم برای ورود بخش خصوصی هم در بالادست و هم در پایین دست صنعت فضایی فراهم گردد تا این صنعت را تبدیل به یک صنعت کاربردی کنیم.

وی اضافه کرد: حوزه فضایی که در سند نقشه جامعه علمی کشور بالاترین صندلی را دارد از نیروی انسانی زبده ای برخوردار است که با فراهم کردن بسترهای لازم علاوه بر ایجاد اشتغال و کارآفرینی برای این نیروها، جامعه می تواند از ثمره فناوری فضایی بهره مند گردد.

فراخوان مناقصه ساخت و پرتاب ماهواره

براری در ادامه بابیان اینکه رویکرد سازمان فضایی، صنعتی سازی فناوری فضایی است گفت: برای اینکه فناوری های فضایی صنعتی سازی گردد، کوششمان این است که از ظرفیت بخش خصوصی در کل زنجیره صنعت فضایی استفاده کنیم. به همین خاطر برای شناسایی پیمانکار جهت طراحی، ساخت و تحویل در مدار ماهواره های سنجش ازدور اپتیکی و راداری، فراخوان مناقصه اعلام نموده ایم.

وی اضافه کرد: تاکنون اکثر ماهواره های ما در مراکز تحقیقاتی و مراکز دانشگاهی و پژوهشگاه ها طراحی و ساخته می شد اما بر اساس رویکرد جدید، برنامه داریم که دانشگاه ها در توسعه فناوری فضایی ادامه فعالیت داشته باشند و ساخت ماهواره را به بخش خصوصی واگذار کنیم.

رئیس سازمان فضایی ادامه داد: بر این اساس امیدواریم در راستای صنعتی سازی فناوری فضایی، فناوری هایی که در یک دهه گذشته در دانشگاه ها به آن دست پیدانموده ایم با تعامل دانشگاه و شرکت های خصوصی بزرگ، تثبیت گردد و در آینده نزدیک شاهد قرارگیری ماهواره های عملیاتی در مدار و بالطبع توسعه زیرساخت های بومی فضایی باشیم.

صنعت فضایی پیشران توسعه

براری با تأکید بر اینکه در بخش پایین دست نیز هدف سازمان فضایی کاربردی کردن صنعت فضایی است گفت: برای توسعه فضایی ما احتیاج داریم که جامعه از ظرفیت و فواید این فناوری مطلع گردد. به همین دلیل در دولت دوازدهم کاربردی کردن فناوری فضایی در اولویت نهاده شد و کوشش داشتیم که این فناوری برای جامعه ترویج گردد و این ترویج منجر به توسعه بازار فضایی گردد.

وی اضافه کرد: امروزه صنعت فضایی به یکی از پیشران های توسعه و ابزارهای رفاه اجتماعی تبدیل شده است. اقتصاد فضا رشد 6 و نیم برابری متوسط اقتصاد دنیا را دارد. این رشد هم ناشی از رشد کاربردهای صنعت فضایی است. زمانی صنعت فضای تنها مظهر اقتدار یک کشور بود اما در یک دهه گذشته این صنعت علاوه بر اقتدار به یک حوزه مالی بسیار جذاب تبدیل شده است. به طوری که امروزه در دنیا 76 درصد اقتصاد این صنعت توسط بخش خصوصی مدیریت می گردد. این مسئله بیانگر آن است که صنعت فضایی در جوامع کاربردی شده است و در رفاه اجتماعی و توسعه نقش به سزایی پیدانموده است.

رئیس سازمان فضایی ادامه داد: امروزه صنعت فضایی در خدمات شهری، کشاورزی، هواشناسی، مدیریت بلایای طبیعی، محیط زیست و... نقش آفرینی می نماید. به همین دلیل ما نیز هم راستا با کشورهای پیشرو در صنعت فضایی در این راستا گام برداشته ایم و توانسته ایم فناوری های فضایی را در حوزه عمومی کاربردی کنیم.

براری توضیح داد: پیش ازاین بخش فضایی کاملاً در اختیار دولت بود. امروزه کشورها بسترهای لازم را برای ورود و سرمایه گذاری بخش خصوصی فراهم می نمایند. به همین دلیل یکی از اولویت های ما در دولت دوازدهم بسترسازی برای ورود سرمایه گذاران بخش خصوصی به این حوزه بوده و بر همین اساس، پروانه فعالیت اپراتورهای ماهواره ای را تصویب کردیم که تاکنون چندین شرکت بزرگ، درخواست دریافت این پروانه را ارائه نموده اند. همچنین پروانه فعالیت اپراتور ماهواره های سنجشی نیز تکمیل شده است که در حال طی فرآیند تصویب است.

وی ادامه داد: اساساً یکی از اتفاق های مهمی که در دولت دوازدهم در صنعت فضایی کشور رخ داد ورود استارتاپ ها و افراد خلاق و کارآفرین به این حوزه بود. به طوری که در بالادست صنعت فضایی اجازه سرمایه گذاری و ورود بخش خصوصی داده شده و در پایین دست این صنعت هم با آزادسازی داده های ماهواره ای امکان فعال شدن استارتاپ ها در این حوزه فراهم شده است.

بخش پایین دست صنعت فضایی با آزادسازی داده ها

رئیس سازمان فضایی تأکید کرد: در مرکز ماهدشت سازمان فضایی بیش از 40 سال، داده های ماهواره ای دریافت و ذخیره سازی شده است. برای توسعه کاربردهای فناوری فضایی، این داده ها می تواند نقش قابل توجهی ایفا نمایند. این اتفاق در دولت دوازدهم افتاد و با آزادسازی داده ها، بخش پایین دست صنعت فضایی رونق ویژه ای پیدانموده است. امروز شعار سازمان فضایی، داده ها از ما خدمات از استارتاپ ها است.

وی توضیح داد: بر پایه همین رویکرد نیز تعداد زیادی از استارتاپ ها در حوزه فضایی در حال شکل گیری و ارائه خدمات به بخش های مختلف هستند و امیدواریم همان طور که در صنعت فضایی دارای اقتدار علمی هستیم و توانسته ایم رتبه 11 را در دنیا کسب کنیم، بتوانیم این اقتدار علمی را تبدیل به اقتدار مالی در حوزه فضایی کنیم.

براری ادامه داد: در محور سوم اولویت های سازمان فضایی یعنی حفظ منافع جمهوری اسلامی در صنعت فضایی در مجامع بین المللی هم کوشش کردیم در دولت دوازدهم در مجامع بین المللی حضور مؤثر داشته باشیم و به همین دلیل سال گذشته در سازمان ملل به عنوان هماهنگ نماینده گروه 77 انتخاب شدیم و سعی کردیم با افزایش تعاملات و همکاری با کشورهای عضو کمیته استفاده صلح آمیز از فضای ماورای جو، موارد مدنظر ایران در سند ده ساله پایداری بلندمدت فعالیت های فضایی لحاظ شد.

رئیس سازمان فضایی در ادامه با اشاره به پرتاب دو ماهواره در سال گذشته و تأکید بر اینکه در مدار قرار ندریافت آن ها را شکست نمی دانیم گفت: ما در حوزه فضایی متکی به توان بومی و دانش متخصصان داخلی هستیم؛ بنابراین در این راستا هر نوع فرایندی که با آن روبرو می شویم یک پیروزیت محسوب می گردد. چراکه با هر تجربه به توان و دانش جدیدی دست پیدانموده ایم.

وی اضافه کرد: ما پیش ازاین پیروز شده بودیم ماهواره نوید را در مدار 250 کیلومتر سطح زمین قرار دهیم که سال گذشته با پرتاب ماهواره پیغام کوشش داشتیم آن را به مدار 500 کیلومتر تزریق کنیم که خوشبختانه ماهواره و ماهواره بر به مدار 500 کیلومتری هم رسید، اما برای در مدار قرار دریافت در برخی پارامترها ازجمله گرمای بیش از اندازه نتوانست در این مدار قرار گیرد؛ اما همان پرتاب برای ما به یک تجربه فوق العاده تبدیل شد.

شناسایی مسائل بخش برای پرتاب ماهواره

براری ادامه داد: بعد از دو پرتاب سال گذشته، سریعاً یک کمیته کاری بین تیم ساخت ماهواره و ماهواره بر، تشکیل و مسائل بخش شناسایی و برطرف شد و ساخت سه ماهواره جدید شتاب گرفت و تصمیم گرفته شد که سال جاری ماهواره مخابراتی ناهید 1، ماهواره های سنجش ازدور ظفر و پارس 1 فرایند تکمیل و در مدار قرار دریافت را طی نمایند.

رئیس سازمان فضایی درباره ویژگی های ماهواره ناهید 1 که برای تزریق به مدار در حال طی فرآیند پرتاب است گفت: این ماهواره جزو گروه ماهواره های مخابراتی است. ماهواره هایی که تاکنون پرتاب کردیم ماهواره های سنجش ازدور بوده اند و ناهید 1 نخستین ماهواره ما در گروه مخابراتی محسوب می گردد که به فضا پرتاب خواهد شد.

آزمایش فناوری های جدید با پرتاب ناهید 1

وی بابیان اینکه ماهواره ناهید 1 در مدار 250 کیلومتری قرار می گیرد و طول عمر ماندگاری اش دو و نیم ماه است اضافه کرد: ما تصمیم داریم یکسری از فناوری های ماهواره های مخابراتی را در این ماهواره آزمایش کنیم. فناوری پنل خورشیدی باز شونده، ارتباطات بین ماهواره ای و کنترل سه محوره جزو فناوری هایی هستند که با در مدار قرار دریافت این ماهواره، مورد آزمایش قرار خواهند گرفت.

براری ادامه داد: تمام ماهواره هایی که تاکنون پرتاب شده اند، دارای پنل های خورشیدی متصل به خود ماهواره بوده اند، درصورتی که در ماهواره های مخابراتی برای آنکه مدت زمان بیشتری در مدار قرار گیرند احتیاج به سلول های خورشیدی باز شونده است. این نوع پنل با پرتاب ماهواره ناهید 1 آزمایش خواهد شد و می تواند تجربه خوبی در ساخت ماهواره های جدید با طول عمر ماندگاری بیشتر در مدار در اختیار ما قرار دهد.

رئیس سازمان فضایی در ادامه با تأکید بر اینکه در نقشه راه سازمان فضایی هدف معین شده این است که در سال 1404 به ماهواره های سنجش ازدور باقدرت تفکیک تصاویر یک متر دست پیدا کنیم گفت: به همین دلیل، ماهواره سنجی ظفر باقدرت تفکیک تصاویر 22.5 متر و پارس 1 باقدرت تفکیک 15 متر، مراحل نهایی تکمیل را طی می نمایند و کوشش داریم با پژوهش هایی که انجام می گردد تا سال 1404 پیروز به ساخت ماهواره سنجی باقدرت تفکیک تصاویر یک متر برسیم.

در صنعت فضایی رشد قابل توجه نموده ایم

وی اضافه کرد: ما در شرایطی امروز به این نقطه رسیده ایم که سال 1385 قرارداد ساخت سه ماهواره با سه دانشگاه صنعتی شریف، امیرکبیر و علم و صنعت برای ساخت ماهواره های سنجش ازدور باقدرت تفکیک تصاویر 1000 متر منعقد نموده بودیم. با کوشش متخصصان داخلی ماهواره پیغام که سال گذشته پرتاب شد دارای قدرت تفکیک 40 متر بود یعنی 25 برابر پیشرفت و این از رشد ما در صنعت فضایی حکایت دارد.

براری در ادامه در مورد وضعیت ماهواره برها و اینکه آیا می توان به پیروزیت ماهواره برها برای در مدار قرار دادن ماهواره های ناهید 1، ظفر و پارس 1 امیدوار بود گفت: در چند ماه گذشته به صورت شبانه روزی جلسات متعددی برگزارشده تا سال جاری این سه ماهواره با کمترین خطا کامل و فرایند تزریق در مدار را طی نمایند. من خیلی امیدوارم چون تمام مسائل در بخش ماهواره بر طی جلسات مختلف شناسایی و برطرف شده و امیدواریم سال جاری شاهد پیروزیت و در مدار قرار دریافت این سه ماهواره باشیم.