تور آلمان: وجه اشتراک گوشی های نوکیا با یک تیم فوتبال آلمانی - مجله پیامک

با تور آلمان از دیدنی ترین کشور اروپایی بازدید کنید و از شهرهای برلین، هانوفرو، فرانکفورت و مونیخ آلمان دیدن کنید.

دیجی مگ نوشت: سال ها قبل در سفری که به این شهر (جنا) داشتم از مردم درباره تیم فوتبال محلی پرسیدم و این که چه طور تیمی هست؛ تیم فوتبال داشتند ولی همه می گفتند تیم خوبی نیست؛ نامش اف سی کارل زایس جنا (FC Carl Zeiss Jena) بود. نام تیم را که شنیدم ذهنم مشغول شد که خدایا چه قدر این نام برایم آشنا است. فردا شب سر میز شام نگاهم به گوشی نوکیایم افتاد؛ یکی از آخرین گوشی های نوکیا پیش از معرفی آیفون که البته در میان عناصر نخراشیده ای که از گوشی هوشمند داشت، یک دوربین هم به چشم می خورد.

آن جا بود که عبارت Carl Zeiss را دیدم. درست کنار لنز دوربین حک شده بود. دو سال بود که من نام یک تیم فوتبال را در جیبم داشتم و بی خبر بودم. این موضوع خیلی نظرم را جلب کرد؛ می خواستم بدانم تیم فوتبال شهر جنا با گوشی من چه ارتباطی دارد؟ نمی دانم چرا، ولی آن موقع این که نام یک تیم فوتبال محلی دست چندمی در آلمان پشت گوشی نوکیای فنلاندی نقش بسته به نظرم عجیب رسید.

داستان ارتباط آن ها مفتولی سردرگم از تاریخ علم، پول، جدایی اقوام، صنعت، میکروسکوپ و ورزش بود. مثل خیلی چیزهای دیگر ریشه در دل تاریخ داشت، از فرهنگ سرچشمه می گرفت، از علم و بعد جنگ می گذشت و در نهایت به یک محصول مصرفی ختم می شد.

تیم فوتبال لندنی وست هم یونایتد لقب هَمرز (The Hammers) دارد. همر در انگلیسی به معنی پتک و چکش است. اما این نام از تشابه این دو کلمه نیامده. نام این تیم، همرز (پتک ها) گذاشته شد چرا که در سال 1890 به وسیله کارگران آهنگری تامس تشکیل شده بود. به همین شکل کارگران یک کارخانه تجهیزات نور و بینایی به نام کارل زایس تیم فوتبال خود را در 1903 تأسیس کردند.

این کارخانه از ابتدای تاسیس تا حالا از پیشتازان صنعت تجهیزات نور و بینایی بوده است. علاقه مندان عکاسی نام زایس را از لنز های باکیفیتی که می سازد می شناسند. اما کارخانه به وسیله مردی پایه گذاشته شد که آن موقع چیزی از عکاسی نمی دانست. کارل زایس در شهر ویمر در سال 1816 به جهان آمد. او در سال 1834 به جنا رفت تا با یکی از برترین ماشین سازان وقت به نام فردریش کورنر همکاری کند. کورنر در دانشگاه شهر ابزارهای مختلفی می ساخت. زایس مشغول مطالعه روی فراوری ابزارهای تحقیقاتی و علمی شد؛ او بعد از سال ها ممارست، سفر و آنالیز رشته های مهندسی مختلف به جنا بر گشت و در 1846 شرکتش را تاسیس کرد.

کارل با فراوری ابزارهای آزمایشگاهی مثل نمونه های اولیه دستگاه های بزرگ نمایی کار خود را آغاز کرد. بعد هم ترموستات، شیشه عینک و تلسکوپ ساخت. کارگاه او در 1857 اولین دستگاه میکروسکوپ را ساخت. عدسی ها تصویر بزرگ شده را به چشمی دستگاه می رسانند. زایس اولین کسی بود که این کار را کرد.

گفته می شود یک پای کیفیت بی نظیر محصولات شرکت، وسواسی بود که خود کارل زایس داشته. او در سال 1888 میلادی در گذشت اما میراثش به حیات ادامه داد و در اکتشافات مختلف از پزشکی تا نانو به یاری بشر آمد. واحد فوتو-اوپتیک شرکت کارل زایس در سال 1890 میلادی راه افتاد و در سال 1902 میلادی لنز دوربین خود را عرضه کرد. طی جنگ جهانی اول شرکت وارد فراوریاتِ با کاربرد نظامی شد و در ساخت آلات دقیق و ابزارهای سنجش با دقت بالا به ارتش آلمان یاری کرد. زایس در دوران نازی ها بیش از قبل به صنایع نظامی ورود کرد و انواع اسکوپ ها، چشمی اسلحه، پریسکوپ زیردریایی و هر افزار نظامی ای که به این حوزه مربوط می شد را فراوری کرد.

وقتی جنگ با شکست ژرمن ها انتها یافت آمریکایی ها زایس را به خاطر همکاری با نازی ها مجازات کردند. بدین ترتیب شرکت کارل زایس دو شقه شد، یکی در آلمان شرقی در محل اصلی آن در شهر جنا زیر نظر شوروی سابق و یکی دیگر با نام تازه Optische Werke Oberkochen در آلمان غربی تحت راهنمایی آمریکایی ها؛ البته نسخه آلمان غربی هم بعد مدتی نام خود را به زایس برگرداند. زایس آلمان شرقی که دلیل دو تکه شدنش فعالیت در صنایع نظامی بود دوباره به وسیله روس ها به فراوری ملزومات ارتش سرخ وادار شد. روس ها مهندسان کارکشته و متبحر آلمانی را بی سروصدا به مسکو می بردند تا هم برایشان کار نمایند هم به نیروهایشان آموزش دهند. در طرف آمریکایی ها هم چنین کردند. شاید به خاطر همین باشد که خیلی ها معتقدند قدرت علمی و نظامی دو ابر قدرت شرق و غرب بر آمده از فکر بی انتهای ژرمن ها است.

دو شرکت برای این که محصولات شان با هم اشتباه نشود بسته بندی و نام گذاری متفاوتی اتخاذ کردند؛ ولی این رویه نادرست دائمی نبود. با بر چیده شدن دیوار برلین دوباره همه چیز تغییر کرد. دو سال بعد از اتحاد دو آلمان مدیران دو شرکت زایس با هم تماس گرفتند تا فرآیند یکی سازی را انجام دهند. کار آن قدرها هم ساده نبود. کارگران نگران از دست رفتن شغل هایشان بودند و نمی دانستند بعد از اتحاد امور چه طور پیش می رود. مدیران هم نمی خواستند سمت های خود را از دست بدهند اما انگیزه اتحاد بالاخره بر همه این مسائل غلبه کرد، هرچند نه به همین سادگی ها. سال ها طول کشید تا این فرآیند تکمیل شود و خیلی ها در این مدت شغل خود را از دست دادند. مدیر بخش شرقی زایس می گوید: فکر می کردیم خیلی ساده تر و سریع تر این کار انجام شود اما خوب مدت ها طول کشید و فشار زیادی به همه وارد شد.

سال 2017 نوکیا اعلام نمود می خواهد دوباره از محصولات زایس استفاده کند. اولین همکاری این دو به سال 2004 بر می شود که نتایج آن در گوشی های سری N سال 2005 نوکیا معلوم شد. اولین گوشی با دوربین چندین مگاپیکسلی، نوکیا N90 بود. حالا هم گوشی های تازه نوکیا مانند نوکیا 8 سیروکو با دوربین جلویی 12 مگاپیکسلی ساخت زایس دل سلفی دوستان را می برند. شاید هیچ وقت تیم زایس شهر جنا بهتر از این نشود اما همواره یاد کارگرانی که روزگاری شاد و سرزنده کار می کردند و اوقات فراغت خود را با فوتبال می گذراندند زنده خواهد ماند. هرچند این تیم اکنون در دسته سوم لیگ آلمان است ولی مادامی که در زمین فوتبال حاضر می شود زایس و همکارانش به حیات معنوی خود ادامه می دهند.

دور و بر خود را که با دقت نگاه کنید پر است از این چیزهای به ظاهر کوچک که هر کدام تاریخچه خود را دارند. این طور نیست؟