گزارش خبرنگاران، نگاهی به روند هسته ای شدن ازبکستان - مجله پیامک

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، طی سال های اخیر شرکت ملی انرژی اتمی روسیه روس اتم رویکرد نوینی را برای هسته ای کردن کشورهای جدید صورت داده است. تنها در آوریل 2019 در جریان نمایشگاه اتمیک اکسپو 2019 در سوچی این شرکت تفاهم نامه های متعددی با مراکز، نهادها و شرکت هایی از کشورهای جمهوری آذربایجان، کنگو، کوبا، اتیوپی، صربستان و ازبکستان به امضا رساند. علاوه بر این کشورها، ساخت نیروگاه های هسته ای دیگری در چین نیز مورد توافق مقامات روس اتم نهاده شد.

با این حال به نظر می رسد برنامه روسیه برای تاسیسات هسته ای ازبکستان، به عنوان یک جمهوری آسیای مرکزی بسیار جدی تر باشد. نخستین مذاکرات جدی در این زمینه در خلال سفر ولادیمیر پوتین به تاشکند در اکتبر 2018 صورت گرفت.

در این سفر دو کشور پیرامون یک قرارداد 11 میلیارد دلاری به منظور ساخت یک نیروگاه هسته ای در شرق بخارا، به توافق رسیدند. بر اساس مذاکرات به نظر می رسد منابع مالی این پروژه به صورت وام توسط مسکو به تاشکند پرداخت گردد.

در دیدار روز گذشته سرگئی لاوروف و عبدالعزیز کامل اف، وزرای خارجه دو کشور اعلان کردند که فاز نخست ساخت این نیروگاه پیش از موعد مقرر در حال اجرا است و موقعیت مکانی نیروگاه معین شده است.

لاوروف در این زمینه به ریانوستی گفته است: امروز رئیس جمهور میرضیایف در مورد پیشرفت پروژه نیروگاه اتمی رضایت خود را اعلام نمود و گفت که توافقات پیرامون مکان احداث نیروگاه حاصل شده است. این یک فاز بسیار مهم از کار (ساخت نیروگاه) است. مذاکرات دو طرف برای ادامه کار همچنان ادامه دارد. بر اساس برنامه ریزی های اجرا شده، احداث نیروگاه قرار است از سال 2022 توسط شرکت های روس شروع گردد.

از سوی دیگر مقامات روس تاکید زیادی بر روی تکنولوژی نیروگاه مورد توافق صورت داده اند. به گفته آن ها این نیروگاه نخستین نمونه از این نسل از تکنولوژی هسته ای در آسیای مرکزی است.

شوکت میرضیایف از زمان روی کار آمدن خود برنامه جامعی را برای توسعه ازبکستان ارائه نموده است. به گزارش اوراسیانت، در ماه فوریه او یک سند دولتی از چشم انداز توسعه ازبکستان را به امضا رساند که توسعه صنایع انرژی این کشور را برای سال های 2019 تا 2029 پیش بینی می کرد.

در این برنامه انرژی اتمی به عنوان یک انرژی سازگار با طبیعت و ارزان برای بازه ای 60 ساله توصیف شده است. با تاسیس این نیروگاه ازبکستان ازبکستان به هدف گذاری فراوری 117 میلیارد کیلووات ساعت برق تا سال 2030 دست می یابد.

جورابیک میرزااحمداف، مدیرعامل سازمان انرژی اتمی ازبکستان اوزاتم نیز در مصاحبه ای با World Nuclear News در ماه دسامبر 2018 با تاکید بر این که برنامه هسته ای ازبکستان صرفا مالی است، گفته بود که کشورش احتیاج دارد که خروجی فراوری برق خود را تا سال 2030 به دو برابر میزان فعلی برساند.

مجلس ازبکستان نیز سال گذشته موافقتنامه تغییرات آب و هوایی پاریس را به امضا رسانده که این کشور را متعهد می نماید استفاده از گاز طبیعی برای فراوری برق را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.

در این راستا ازبکستان در نظر دارد سیستم های توزیع قدرت را به بهره وری بالاتری رسانده، تاسیسات گازی فراوری برق را نوسازی کند و نیروگاه های جدیدی بر مبنای انرژی های تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی بسازد. ساخت نیروگاه های هسته ای 2400 مگاواتی روسیه دوگانه از نوع VVER نیز به همین دلیل صورت می گیرد. تا سال 2030 این نیروگاه قرار است 15 درصد انرژی مورد احتیاج ازبکستان را تامین کند.

از سوی دیگر ازبکستان با عنایت به شرایط خاص بین المللی و فشار کشورهای غربی، همکاری های خود را با آژانس بین المللی انرژی اتمی در حوزه های مختلف شروع نموده است. به همین دلیل، در ماه فوریه آژانس ورک شاپ هایی را در این زمینه در تاشکند برگزار نموده و مکانیزم های نظارتی و همکاری تنظیم شده اند.

آژانس همچنین در بیانیه ای گفته است: دو گام اساسی اولیه در فرایند تاسیس یک چارچوب حقوقی و مقرراتی برای تضمین آن که سایت های هسته ای بالقوه پیش از به کارگیری برای فراوری انرژی هسته ای، به درستی ارزیابی شوند، اجرا شده است. استانداردهای امنیتی آژانس بین المللی انرژی اتمی به وضوح هدایت در هر دو حوزه را انجام داده و ما تمام کشورها را به پذیرش آن تشویق می کنیم.

با این حال بعضی تحلیل گران از شکل گیری یک رقابت هسته ای میان ازبکستان و قزاقستان در آسیای مرکزی ابراز نگرانی نموده اند. هم زمان با ازبکستان قزاقستان نیز درخواست هایی برای توسعه زیرساخت های بومی هسته ای خود و مدرنیزاسیون تاسیسات به جای مانده از دوره اتحاد جماهیر شوروی سابق از روسیه صورت داده است. به رغم تمایل روس ها اما چنین اتفاقی همچنان به وقوع نپیوسته است.

به گزارش اوراسیانت، رئیس جمهور موقت قزاقستان، قاسم ژومارت توکایف در سفر ماه آوریل خود به مسکو پیشنهادات تازه ای از سوی ولادیمیر پوتین برای یاری در ساخت یک نیروگاه اتمی دریافت کرد. این ایده از ابتدای استقلال قزاقستان در دهه 1990 میلادی کم و بیش وجود داشته است.

اما این گفت و گوها همیشه در پی خاطرات آزمایش های هسته ای اتحاد جماهیر شوروی در استپ های قزاقستان در شرق سمیپالاتینسک، که در بازه سال های 1949 تا 1989 صورت گرفت، متوقف شده اند.

به نظر می رسد اصلی ترین مانع پیش روی مقامات روس و قزاق برای این امر همراه کردن افکار عمومی و جلب توجه نخبگان قزاقستان برای پذیرش این امر است.