تیر خلاص به آخرین یادمان های خانه میناسیان ، حکایت تلخ خانه های تاریخی - مجله پیامک

جهت دریافت خدمات پتینه کار با گروه ساختمانی آبان در ارتباط باشید. هر گونه خدمات رنگ آمیزی با تکنیک های مدرن پتینه کاری را به ما بسپارید.

به گزارش خبرنگاران به نقل از ایرنا، وجه مشترک خانه لئون میناسیان و خانه مجاورش که واجد ارزش تاریخی است این است که مالکان هر دو این خانه ها تمایلی به حفظ آنها نداشتند و چه بسا که برای تخریب آنها خود آستین ها را بالا زدند تا از زمین های جلفا که حالا قیمت پیدا نموده اند، صرفه اقتصادی بهتری ببرند.

ماجرای خانه مردی که سال ها برای ارامنه اصفهان کوشید

لئون میناسیان سال ها برای حفظ تاریخ، فرهنگ، هنر و نسخ خطی ارامنه اصفهان کوشید و در حالی که امید دوستداران اصفهان برای حفظ، ثبت و تبدیل خانه او به موزه رنگ می باخت، با اصرار وارثان و مالکان، خانه میناسیان تخریب شد.

زندگینامه: لئون میناسیان (1299-1391)

این تنها سرنوشت خانه میناسیان نبود و حالا خانه تاریخی مجاور به همراه هشتی و ساباط(معبری برای آرامش رهگذران است تا انسان پیاده در جهت حرکت خود در فضای سایه قرار گیرد) آن توسط مالک در حال تخریب است.

اتفاقی که به گفته شاهدان عینی، به تدریج با انهدام سقف خانه و آب انداختن در هشتی در طول دو سال گذشته منجر به آسیب های جدی به خانه و عاقبت دریافت مجوز تخریب شده است.

ماجرا از این قرار است که بعد از فوت مرحوم لئون میناسیان در سال 91، وارث خانه به هر طریقی برای دریافت مجوز تخریب کوشش کرد. این خانه متعلق به دوره پهلوی اول بود و در حالی که ارزش معماری چندانی نداشت اما به دلیل اینکه متعلق به یکی از چهره های شناخته شده اصفهان بود از نگاه بعضی کارشناسان و دوستداران اصفهان ارزش نگهداری و ثبت به نام مفاخر را داشت. اما عاقبت کوشش وارث خانه میناسیان جواب داد و در حالی که خانه به حال خود رها شده و سقف هایش پایین آمده بود نهاد مربوطه مجوز تخریب را صادر کرد.

خانه میناسیان تخریب شد و میراث فرهنگی طی نامه ای به شهرداری منطقه پنج اصفهان در اسفند ماه 95، هشتی و دالان مجاور آن را حائز ارزش حفظ و نگهداری اظهار داشت و هرگونه ساخت و ساز در این پلاک را با حفظ این هشتی و دالان جنوب آن با حفظ خط بدنه امکان پذیر دانست. با این وجود بعد از دو سال یعنی در فروردین 97 با استعلام مالک خانه تاریخی مجاور خانه میناسیان برای تخریب و ساخت و ساز، حفظ پلاک مورد نظر و هشتی و دالان مجاور آن به زعم کارشناسان میراث فرهنگی ممکن نبوده و بر این اساس صدور پروانه ساختمان بدون حفظ هشتی و دالان مورد تایید نهاده شد.

حکایت تلخ خانه های تاریخی اصفهان

این اما تنها حکایت این خانه و هشتی و دالان آن نیست؛ خانه های زیادی در این سال ها به گفته بعضی از کارشناسان امر با همین فرایند مجوز تخریب دریافتد. خانه هایی که پیشتر در بازنگری طرح تفصیلی اصفهان تاریخی شناحته شده بودند و امروز یکی یکی از این فهرست خارج و مجوز تخریب آنها صادر می شود.

بسیاری از مالکان که به هر دلیلی تمایل به حفظ این خانه ها را ندارند، از میراث فرهنگی می خواهند مجوز تخریب بدهند و چون این نهاد مانع این کار می شود مالکان خود آستین ها را بالا می زنند. اقداماتی مثل به آتش کشیدن ارسی ها یا کیپ کردن ناودان ها، آب بستن در پی بنا و انهدام سقف ها، تا آنجا که بنا را به ویرانی برسانند و آن را از ارزش های معماری ساقط نمایند.

بنابراین وقتی خانه ای تاریخی از ارزش های معماری ساقط شد دیگر حکم تخریبش فقط مهر و امضا میراث فرهنگی را می خواهد؛ چرا که با استعلام شهرداری از اداره میراث فرهنگی برای صدور پروانه ساخت و ساز، این کارشناسان میراث فرهنگی هستند که باید ارزش خانه را برای نگهداری آنالیز نمایند.

تخریب و ساخت و ساز بلای بافت تاریخی جلفا

یک فعال میراث فرهنگی که خواست نامش در این گزارش ذکر نشود، گفت: محله جلفا یکی از محله های عظیم اصفهان است که خانه های تاریخی زیادی دارد و به دلیل محل قرارگیری و موقعیت جلفا ارزش اقتصادی پیدا نموده اند و این باعث شده است که مردم و دلالها رغبت بیشتری به تخریب و ساخت و ساز پیدا نمایند.

این کارشناس بازسازی اضافه کرد: طبق عکس های هوایی که از 50 سال پیش اصفهان وجود دارد نزدیک به چهارصد خانه تاریخی در محله جلفا وجود داشته که امروز از آن تعداد زیر بیست خانه تاریخی باقی مانده است.

وی یادآور شد: اتفاقی که برای این خانه تاریخی افتاده است درست مثل ماجرای بقیه خانه ها، مالک آرام آرام آغاز به تخریب خانه نموده است. در حالی که دو سال پیش از میراث فرهنگی اصفهان استعلام شده و نظر آنها بر حفظ هشتی و خط بدنه بوده، مالک خانه حالا اجازه تخریب ساباط و خانه را گرفته است.

این فعال میراث فرهنگی گفت: بسیاری از بناها با درصد خرابی بالاتر حفظ شده اند اما این بنا و هشتی آن شرایط بدی ندارند و متاسفانه مالک آغاز به تخریب خانه نموده و به دنبال این است که ساباط و هشتی را هم خراب کند تا بتواند ملک مورد نظر را بسازد.

ماجرای یک خانه تاریخ و هشتی ای که مجوز تخریب گرفت

مالک فروشگاهی که پیشتر خانه میناسیان را خریده و آن را تخریب و به یک فروشگاه سه طبقه تبدیل نموده است، گفت: ساباط و هشتی از نظر میراث فرهنگی واجد ارزش بود و وقتی برای ساخت و ساز در محل خانه میناسیان اقدام کردم، میراث از من خواست که نباید اتفاقی برای این بنای صفوی بیفتد و من هم با تضمین به اینکه مسئله ای برای این ساباط و هشتی پیش نمی آید آغاز به کار کردم.

قاسمی اضافه کرد: بعد از ساخت من، مالک پلاک مجاور آغاز به تخریب خانه تاریخی اش کرد و هر بار به گونه ای سقف ها را پایین می آورد و خاک ها را همان جا رها می کرد به گونه ای که انگار سقف ها خود آوار شده اند.

نگارنده این گزارش در همین ارتباط که به اداره کل میراث فرهنگی اصفهان مراجعه کرد گفته شد درحال مذاکره اند. بعد از مدت زمانی نامه ای از میراث فرهنگی زده شد که در آن تخریب هشتی و ساباط بلامانع اعلام شد.

این شاهد عینی مدعی است که مالک خانه تاریخی برای انهدام سقف خانه از هیچ اقدامی فروگذار ننموده است و چندین بار به تخریب ساباط و هشتی اقدام نموده که مالکیت اش در اختیار وی است.

قاسمی اضافه کرد: مالک خانه تاریخی یاد شده برای تخریب ساباط و هشتی در بنای آن آب انداخته است و در تمام طول دو سال گذشته برای حفظ این ساباط و هشتی کوشش کردم. اما سال گذشته مالک پلاکی که محل عبورشان ساباط و هشتی بود با بیل و کلنگ اقدام به تخریب این هشتی کردند که این به درگیری و شکایت کیفری منجر شد.

وی یادآور شد: در ساخت ملک اش در محل خانه میناسیان عقب نشینی نموده و طبق طرح تفضیلی خط بدنه را رعایت نموده است.

قصه تلخ خانه میناسیان

ناصر طاهری، معاونت میراث فرهنگی اصفهان، خانه میناسیان و خانه تاریخی ای که اکنون در حال تخریب است را یک مجموعه دانست که با یک ساباط مشترک از نگاه آنها واجد ارزش بود اما آن طور که این مقام میراث فرهنگی اصفهان گفت، با فشار مالک خانه میناسیان، تخریب آن بلامانع اعلام شد.

طاهری اضافه کرد: ما از همان ابتدا برای حفظ این دو خانه و ساباط آنها پافشاری کردیم اما مالک اولیه خانه میناسیان که ساکن آمریکا بود برای تخریب این خانه بسیار کوشش کرد و به این دلیل که اجازه تخریب نمی دادیم از ما شکایت کرد.

وی گفت: برای اینکه مجوز تخریب ندهیم مقاومت کردیم. کوشیدیم که این خانه را به سمت ثبت مفاخر ببریم اما با استعلام از انجمن های مختلف ادبی و اداره ارشاد آنها به ما گفتند که شخصیت میناسیان شخصیت فاخری نیست که بتوان خانه اش را به نامش ثبت کرد.

به گفته طاهری در نهایت با دستور فرهاد نظری، مدیرکل وقت دفتر ثبت آثار و حفظ و احیا میراث معنوی و طبیعی میراث فرهنگی کشور مجوز تخریب به خانه میناسیان داده شد. مدیرکل ثبت آثار که به اصفهان آمده بود از خانه میناسیان بازدید کرد. از آنجا که مالکان انگیزه ای برای نگهداری خانه نداشتند، شرایط ساختاری خوبی نداشت و سقف ها ریخته بود. بنابراین آقای نظری گفتند با توجه به اینکه خانه میناسیان سقف ندارد می توانید مجوز تخریب بدهید.

تهران واجد ارزش بداند، هشتی را حفظ می کنیم

وی در شرح اینکه چرا هشتی ای که پیشتر واجد ارزش شناخته شده بود حالا تخریبش بلامانع دانسته شد، گفت: به تازگی بخشنامه ای داشته ایم که مطابق با آن می توانیم موارد اختلافی را از تهران استعلام کنیم. درخصوص این مورد پیشتر به دلایلی که گفتم تخریب را بلامانع دانستیم اما حالا اگر از تهران اعلام نمایند که این اثر واجد ارزش تاریخی است به طور حتم حفظ می شود.

طاهری اضافه کرد: موارد محل شک و تردید با وزارتخانه مشورت می شود که در این خصوص نیز اقدام نموده اند و منتظر جواب تهران هستند.

خانه تاریخی که اکنون روزهای تخریب را سپری می نماید در کوچه معلم در خیابان نظر شرقی واقع شده است. خانه ای دیوار به دیوار خانه میناسیان که همین چند سال پیش تخریب شد. به طور قطع اگر خانه ای نباشد ساباط و هشتی آن هم معنا پیدا نمی نماید و تخریب خانه تیر خلاص به مجموعه ای است که روزی قرار بود با دو خانه و یک هشتی بخشی از حافظه تاریخی شهر اصفهان باشد.

بافت تاریخی جلفا یکی از محله های قدیمی اصفهان و منطقه ای ارمنی نشین است. تاریخچه پیدایش این محله به دوران صفوی و هنگامی باز می شود که گروهی از ارامنه ساکن در خاک عثمانی به دعوت شاه عباس به ایران مهاجرت کردند و حدود سه هزار خانوار ارمنی در کنار زاینده رود، خانه گزیدند و محله جلفا را به یاد زادگاه خویش پایه گذاری کردند. ارامنه در محله جلفا کلیساها و خانه های زیبایی ساختند و در توسعه فرهنگی اصفهان نقش بسزایی داشتند.

به تاکید کارشناسان، آثار و یادمان های تاریخی جزو شناسنامه و هویت هر سرزمین است و حفاظت و حراست آن از سوی همه به ویژه سازمان میراث فرهنگی امری لازم است.

استان اصفهان به عنوان قطب گردشگری کشور دارای 107 شهر و یکهزار و 934 روستاست؛ بیش از 22 هزار بنا و اثر تاریخی در این استان شناسایی شده و یکهزار و 850 مورد آن به ثبت ملی و چهار اثر آن به نام های میدان امام(نقش دنیا) ، کاخ چهلستون، باغ فین کاشان و مسجد جامع به ثبت دنیای رسیده است.

• آشنایی با جاذبه های گردشگری شهر تاریخی کاشان - اصفهان